Tytuł „mecenasa” nie jest tytułem zawodowym, ale zwrotem grzecznościowym, wykorzystywanym zarówno wobec radców prawnych jak i adwokatów, a coraz częściej także wobec aplikantów tych zawodów prawniczych.
Praktycznie innymi słowy, iż mecenasem określić można jednocześnie radcę prawnego, jak i adwokata. Uważa się także, że terminem tym określać wolno magistrów prawa, choć to praktykuje się rzadziej.
Osoba, która ukończyła studia prawnicze, lecz nie ukończyła żadnej z aplikacji prawniczej, zwyczajowo nazywana jest po prostu prawnikiem. Określenie „mecenas” w stosunku do osób uprawiających jeden z zawodów prawniczych jest stosowane wyłącznie w naszym kraju – w pozostałych krajach nie spotyka się go w takim wykorzystaniu.
Tytuł ten jest tylko i wyłącznie umowny i nie notuje się go w jakimkolwiek z aktów prawnych używanych obecnie w Polsce. Oznacza to, że w przeciwieństwie do tytułów „adwokat” oraz „radca prawny” określenie „mecenas” nie jest poddany jakiejkolwiek ochronie prawnej.
Biorąc pod uwagę, że mecenasem określa się adwokatów i radców prawnych to, aby w pełni zrozumieć istotę tego zwrotu grzecznościowego, niezbędne będzie przybliżenie zakresu kompetencji tych dwóch zawodów prawnych.
Warto jednak zaakcentować, że z uwagi na zwiększający się zakres kompetencji radców prawnych w ostatnim dziesięcioleciu rozbieżności pomiędzy nimi, a adwokatami stały się coraz mniejsze.
Jakie są rozbieżności pomiędzy adwokatem a radcą prawnym?
Praktycznie rzecz ujmując tytuł adwokata może uzyskać osoba, która najpierw zakończyła pięcioletnie studia prawnicze, po których zaliczyła trwającą 3 lata aplikację adwokacką kierowaną poprzez właściwy samorząd zawodowy. Co istotne, samo ukończenie aplikacji nie pozwala, aby zostać adwokatem w Warszawie; konieczne jest także pozytywne zdanie ostatecznego egzaminu adwokackiego, który jest realizowany poprzez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dopiero wtedy dana osoba zostaje wpisana na listę adwokatów i może korzystać z tego tytułu w swojej praktyce zawodowej.
Na czym polega różnica w wynajęciu adwokata a radcy prawnego?
Wskazane jest przy tej sposobności dodać, że w wypadku radcy prawnego droga do uzyskania tytułu zawodowego jest właściwie jednakowa – wyłączna różnica wiąże się z tym, iż aplikację radcowską kieruje inny samorząd zawodowy, a po skończeniu aplikacji osoba pozostaje wpisana na listę radców prawnych.
Zarazem adwokat, oraz radca posiadają niemal ten sam zakres obowiązków. W chwili obecnej obowiązującą i kluczową rozbieżnością między tymi dwoma zawodami prawnymi jest niemożliwość zatrudnienia adwokata na bazie umowy o pracę.
W praktyce to znaczy, iż adwokat może współdziałać z przedsiębiorstwem albo osobą fizyczną wyłącznie na podstawie umowy cywilnoprawnej. Natomiast radca prawny może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Niemniej jednak, radca prawny nie może wtedy brać udziału w sprawach karnych a także karnoskarbowych w charakterze obrońcy. Co ciekawe, to obostrzenie nie odnosi się do pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych.
